Op DeMuziekAdemie.nl is een gratis proefomgeving gestart voor leerkrachten in het basisonderwijs die graag goede muzieklessen aan hun groep(en) willen geven. Alle lessen zijn in de praktijk uitgetest met als resultaat dat zowel de leerlingen als de leerkrachten zelf heel tevreden waren.
Om toegang te krijgen tot alle muzieklessen dient wel een licentie aangeschaft te worden. Nieuwsgierig geworden? Neem dan een kijkje in de proefomgeving: het is gratis.
Warming-up voor het studeren, voor de les of voor een concert. Veel musici doen er ietwat schamper over. ‘Even inspelen, dan kan ik wel weer’. Je hoort ze daarbij haast denken: ‘dat heb ik niet nodig hoor, jij wel?’ Soms zeggen ze dit ook hardop. Mijn antwoord is dan meestal: ‘het hangt er vanaf hoe serieus jij je vak neemt,’ waarbij ik natuurlijk geen vrienden maak. Maar het gaat me er niet om een ‘overwinning’ te behalen in een discussie met een arrogante collega. Ik wil graag weten hoe ze tegenover een warming up routine staan en vooral hoe zij het doen en wat ze doen.
Bij veel Nederlandse musici is warming up bij musici een beladen onderwerp. Soms wordt het ook als een grap gezien (‘ik ga toch geen marathon lopen of zoiets?’). Zij volgen wel een bepaald protocol met het instrument in de hand (door het spelen van toonladders, arpeggio’s, lastige loopjes etc.) maar opwarm oefeningen hieraan voorafgaand zijn meestal uit den boze.
Maar er zijn wereldwijd steeds meer musici die dit onderwerp serieus nemen (zie hiervoor het eerder verschenen artikel over blessures) en een bepaald stappenplan of dagelijkse routine volgen, voordat zij hun instrument ter hand nemen. Er is ook een groeiend aantal medische specialisten en organisaties die musici als hun speciale doelgroep zien.
Wat beoog je met een warming up?
Met een warming up bereid je jezelf voor op dat wat komen gaat: het leveren van een fysieke en mentale prestatie. In ons geval is dat gitaar studeren, een les geven of volgen, een uitvoering of concert geven. Een goede warming up richt zich op zowel het lichamelijke als het geestelijke aspect. Om precies te zijn: het geestelijke komt op de eerste plaats, het lichamelijke aspect volgt hieruit voort: warming up begint met focussen.
Het geestelijke aspect.
Ervan uitgaande dat je een warming up serieus neemt begint de mentale voorbereiding voordat je iets gaat doen: in sommige gevallen (de professional) op het moment dat je ’s morgens wakker wordt. Tijdens de warming up concentreer je je op hetgeen je tijdens de handeling in je spieren en gewrichten voelt en je scant in gedachten de al of niet waarneembare verbeteringen in je lichaam. Stroomt je bloed beter door je handen? Worden je gewrichten soepeler? Sommigen zouden het mindfulness noemen denk ik.
Houd daarbij in gedachten dat de warming up geen doel op zichzelf is. Het is een middel om overbodige stress kwijt te raken, om rust in je denken te bewerkstelligen zodat je je straks beter kunt concentreren. Je maakt je lichaam gereed om straks je instrument op te pakken.
Het lichamelijke aspect
Om een gitaristische prestatie te kunnen leveren moeten je spieren opgewarmd zijn. Het bloed moet goed door je aderen stromen zodat je spieren en hersenen goed van zuurstof en energie voorzien worden. Begin altijd rustig. Forceer niets. Ga pas stretch- en kracht oefeningen doen als je spieren op temperatuur gekomen zijn. Concentreer je zo volledig mogelijk op je houding en de bewegingen die je maakt. En vooral: waarom je die bewegingen maakt.
Je weet het als je een perfecte warming up hebt gedaan: Je hebt dan zo’n zin om gitaar te gaan spelen dat alleen een ramp je zou kunnen weerhouden om je gitaar te pakken.
Wat doen anderen als warming up?
Wat voor soort warming up je gaat doen hangt af van welk doel je er mee beoogt. Dafne Schippers zal een heel andere warming up doen dan Epke Zonderland of Tom Dumoulin. Top schaatsers voeren weer een heel ander soort warming up uit dan voetballers. Marathon lopers hebben een ander soort warming up nodig dan musici. De een doet yoga oefeningen, de ander gymt mee met de dagelijkse ochtendgymnastiek op de televisie en weer een ander gaat flamenco dansen (zoals Heike Mathiesen, een vooraanstaand Duitse gitariste). Sommige gitaristen gaan wel heel ver; als je de warming up van Joe Satriani gaat doen hoef je niet meer naar een sportschool.
Wat ik doe? Ik combineer huishoudelijke werkzaamheden met ademhalings-oefeningen. Lekker efficiënt; de bedden opgemaakt, de was gestreken en de afwas gedaan en ook nog eens klaar om mijn gitaar op te pakken. Een warming up waar mijn vrouw ook erg blij mee is.
Wat doe jij?
Je moet een warming up doen die goed bij je past. Om een idee te krijgen voor een warming up voor musici kun je even gaan kijken op de Engelse website van BAPAM. Daar kun je een bestand met warming up oefeningen downloaden die voor muzikanten bestemd is. Er staan in dit bestand ook goede tips. De bewegingen die ik maak tijdens mijn warming up zijn hierop gebaseerd. Je moet ook niet komen kijken hoe ik de bedden opmaak of de afwas doe. Je zou abrupt een lachstuip krijgen. Maar het werkt wel en daar gaat het me per slot van rekening om.
Conclusie
Je kunt het bovenstaande artikel natuurlijk lezen en denken: ‘Goh, dat is ook grappig’. Maar ik zou je willen uitnodigen het eens te proberen. Het kan zijn dat je het een nutteloos tijdverdrijf vindt. Maar het kan ook zo zijn, en mijns insziens is dat waarschijnlijker, dat je er heel veel aan hebt. Dat je fit aan je gitaarspel begint en dat je er zelfs heel veel zin in krijgt om te gaan oefenen. En nog iets: je krijgt er ook een betere conditie van. Dus, wat houd je tegen?